KASTEN  ÖLDÜRMEYE TEŞEBBÜS SUÇU

1- KAVRAM:

Ceza Kanunumuzda, “kasten öldürmeye teşebbüs” kavramını doğrudan doğruya aratırsanız bulamayacağınızı baştan belirtelim. Zira Ceza Kanunumuzun sistematiği gereği, “suça teşebbüs” kavramı Ceza Kanunumuzun genel hükümleri bölümünde yer almaktadır. Bu nedenle, fiilin Ceza Kanunumuzudaki kasten öldürme düzenlemelerin hangisi (TCK md. 81, 82, vs...) dahilinde değerlendirileceği tespit edildikten sonra, TCK md. 35 (suça teşebbüs) hükmü uygulanır. Örneğin, TCK md. 81 dahilinde bir kasten öldürme fiili söz konusu ise, sanık hakkında TCK md. 81, TCK md. 35 hükümleri uygulanmak suretiyle sanığa “kasten öldürmeye teşebbüs” suçundan hüküm kurluur.

Teşebbüs kavramının ne olduğu TCK md. 35'de açıkça belirtilmiştir. İlgili maddede “Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise teşebbüsten dolayı sorumlu tutulur.” açıklaması mevcuttur.

Burada göze ilk çarpan konu; fail elinde olmayan nedenlerle suçu tamamlayamamaktadır. Eğer fail kendisi suçu tamamlamaz yani suçtan vazgeçme söz konusu olursa, burada teşebbüs değil TCK md. 36'da belirtilen “Gönüllü Vazgeçme”den bahsedilebilir.

Teşebbüs kavramı ancak, kişinin işlemeyi kastettiği suça ilişkin olabilir. Yani fail, bir kişiyi öldürmek kastı ile hareket eder ve bu amacına ulaşamamasına rağmen failde yaralar söz konusu olursa burada “yaralamaya teşebbüs”ten değil, öldürmeye teşebbüsten bahsedilebilir. Eğer failin kastı mağduru öldürmek değil yaralamak ise ve fail de zaten mağduru yaralar ise, zaten ortada bir “teşebbüs”ten bahsedilmez, amaçlanan suç gerçekleşmiştir. Bu nedenle, failin hangi suçu işlemeyi amaçladığını tespit etmek çok önemlidir.

Teşebbüs kavramında karşımıza çıkan bir diğer husus “elverişli hareket”lerdir. Kişi, öldürmek istediği kişiye karşı elverişli hareketleri gerçekleştirmiş olmalıdır. Örneğin; fail, öldürmek istediği kişinin zırhlı arabaya bindiğini bilmesine rağmen, zırh delici özelliği olmayan mermi ile tabancayla ateş etmek suretiyle kişi arabanın içerisindeyken kişiye karşı ateşlerse, burada elverişli hareketten bahsedilemeyecektir. Zira fail, kullandığı silahın içerisinde bulunan mermilerin zırhı delmeyeceğini bilmektedir. Bu nedenle burada “teşebbüs”ten bahsedilemeyecektir. Fail, ulaşmak istediği sonucu gerçekleştirmek için elverişli hareketleri yapmalıdır. Ulaşabileceği uzaklıktaki adama bıçağı sallamalı, hedef alarak silahını ateşlemeli, boğmaya elverişli bir ip ile failin boğazını iple dolamalı vs.

Kişi, elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlamalıdır. Fail, hedefindeki kişiyi silah ile öldürmeyi düşünüyorsa, hedefteki kişiyi öldürebilmeye elverişli bir silahı tedarik eder, yeteri kadar menmiyi silahın içerisinde bulundurur ve silahı öldürmek istediği kişiye doğrultur.

Tüm bu işlemler tam anlamıyla yerine getirilip de, failin elinde olmayan nedenlerle amaç gerçekleşmez ise, teşebbüs söz konusu olacaktır. Örneğin fail, bıçağı bir çok kez mağdurun ölümüne sebebiyet verecek bölgelerine (mesela göğsüne) sallarken birisi araya girerse veya mağdur direnir ve bıçağın düşmesini sağlarsa yahut da fail öldürdürdüğünü düşünüp, saldırısına son verip kaçmasına rağmen mağdur ölmez ise, teşebbüs söz konusu olacaktır.

2- KASTEN ÖLDÜRME SUÇU:

Kasten öldürmeye teşebbüs suçunu tam olarak anlayabilmek için, kasten öldürme suçu hakkında bilgi vermek gerekmektedir.

Kasten öldürme; tıbben yaşadığı kabul edilen bir insanın yaşam hakkının sona ermesini gerçekleştirmektir. İster bitkisel hayata girmiş ve makinaya bağlı bir şekilde yaşamını devam ettiren bir kişi olsun, ister anne karnına yeni düşmüş bir cenin, isterse de hiçbir sağlık problemi olmayan bir insan olsun, hepsi kasten öldürme suçunun konusu olabilir. Önemli olan, kişinin tıbben yaşıyor olmasıdır. Bu nedenle, ölmüş bir insanın öldürülmesi mümkün değildir. Böyle bir durumda suçun konusu bulunmadığından “işlenemez suç” söz konusu olabilecektir.

TCK md. 81 vd. maddelerinde kasten öldürme suçu ve çeşitleri belirtilmektedir. Ama konumuz kasten öldürme suçu olduğu için TCK md. 81 ve 82'nin konumuzu kapsadığını belirtmek isteriz. Diğer durumlarda (örneğin ihmali davranış ile öldürme gibi) başka izahlar söz konusu olabilir.

Kasten  öldürme suçu ister TCK md. 81'deki yalın hali, isterse de TCK md. 82'deki nitelikli haller içresinde değerlendirilsin, burada önemli olan “KAST”tır. Fail, kasten birini öldürmek istediyse, kasten  öldürmeden bahsedilebilir. Fail, yaralama fiilinde bulunmak isterken mağdur ölebilir ve maktul olabilir. Burada kasten öldürmeden bahsedilemez.

Peki, failin öldürme kastı nasıl belirlenir? Burada bir dizi belirlemeler vardır. Yargıtay bu konuda geniş ve zengin bir kararlar külliyatına sahiptir. Failin, öldürme kastı ile hareket ettiği hususunda araştırılacak hususların bazıları şöyledir: Fail ile mağdur arasında öldürmeyi gerektiren bir husumet mevcut mu, failin mağdurda (maktülde) oluşturduğu tahribat, fail bıçak ya da silah kullanmış ise mağdurun vücudunun hangi bölgelerini hedef aldığı, failin kaç kez bıçak darbesi vurduğu veya kaç kez ateş ettiği, failin hareketine devam etme olasılığı var iken kendisi mi fiiline son verdi yoksa başka bir nedenden mi son verdi, failin saldırısına son verdiğinde tabancasında daha ateşleyebileceği mermi var mıydı vs....

İşte failin öldürme kastı içerisinde bulunup bulunmadığı, her olayın kendine özgü gelişimi içerisinde değerlendirilecektir ve hakim bu değerlendirmelere göre failin kastını belirlemeye çalışacaktır.

3- KASTEN ÖLDÜRMEYE TEŞEBBÜS SUÇU:

İşte, failin kastının  öldürme olduğu tespit edildikten sonra, failin elinde olmayan nedenlerle mağdurun ölmemesi durumunda “kasten öldürmeye teşebüs suçu” söz konusu olacaktır. Örneğin; fail öldürme kastı ile mağdura elindeki bıçağı sallamasına rağmen mağdurun direnmesi ile saldırı bertaraf edilmiş olabilir, fail tabancasını çıkarıp faile doğru ateş ettiği sırada mağdurun da silahını çekip kendini koruması ile fail hedefine ulaşamamış olabilir, fail mağdurun içeceği çaya zehir koymasına rağmen çay dökülmüş veya çayın mağdur tarafından içilmesine rağmen mağdur hemen hastaneye kaldırılarak yapılan müdahale ile kurtulmuş olabilir....

İşte tum bu ve bunun gibi daha bir çok durumda, “kasten öldürmeye teşebbüs suçu” söz konusu olacaktır.

Peki kasten öldürmeye teşebbüs suçunun cezası nedir? Yukarıda da belirttiğimiz gibi, öncelikle fiilin TCK md. 81 veya 82'den hangisi dahilinde olduğu tespit edilmeli ve ona göre TCK md. 35'e göre indirim yapılması gerekmektedir.

Fail; TCK md. 81 dahilinde olan bir kasten öldürme suçuna teşebbüs etmiş ise, TCK md. 35 hükmüne göre 9 yıl ila 15 yıl arasında bir cezaya çarptırılacaktır. Fail; TCK md. 82 dahilinde bir kasten öldürme suçuna teşebbüs etmiş ise, TCK md. 35 hükmüne göre 13 yı ila 20 yıl arasında bir cezaya çarptırılacaktır.

Tabi burada bir sorun daha ortaya çıkmaktadır. 9-15 yıl arası veya 13-20 yıl arası ceza belirlenirken, nasıl bir yol izlenecektir? TCK md. 35'te bu hususa ilişkin “meydana gelen zarar ve tehlikenin ağırlığına göre” diyerek bir açıklama getirilmiştir. Yargıtay bu hususta, mağdurda meydana gelen zarara, öldürme suçunda kullanılan araca, fiilin işlendiği mekana vs. gibi hususlara bakmaktadır. Örneğin fail bıçağını çıkardığı anda mağdura hiçbir zarar vermeden fiil bastırılmış ise, alt sınıra yakın bir ceza verilecektir. Ancak aynı olay, bir çocuk parkında ve bir çok çocuğu korkutacak şekilde meydana gelmiş ise alt sınırdan uzaklaşılarak ceza tayin edilecektir.