Çok sık şekilde “eşe şerefsiz demek boşanma sebebi mi”, “şerefsiz demek hakaret mi”, “şerefsiz diyen eşe boşanma davası açılabilir mi” gibi birçok soru alıyoruz. Tüm sorulara tek seferde cevap vermek amacıyla, evlilik birliği içerisinde eşine şerefsiz demek suretiyle hakaret etmenin boşanma hukuku açısından durumu hakkında bir makale kaleme almak zorunluluğu hasıl oldu.

Şeref; kelime manası itibariyle onur, haysiyet, saygınlık, yetenek ile elde edilen ün manasına gelmektedir. Bir insan için şeref, geçmişinde yaşadığı tüm olaylardaki davranış biçimi ve mantık olarak adil, doğru ve iyi bir şekilde davranmış olmasını temsil eden bir kavramdır.

Şerefsiz kelimesi ise, şerefi olmayan, hiçbir yerde saygınlığı bulunmayan, kaypak, erdem ve ahlak kurallarını hiçe sayan, istenmeyen ve güvenilmeyen kişi manasına gelmektedir.

Bir kişiye şerefsiz demenin ne manaya geldiğini iyi bilmek gerekmektedir. Çünkü şerefsiz hakaret başlığı altında sayılabilen bir kavramdır.

Kelime manasını bu şekilde tespit ettikten sonra esas konumuz olan evlilik birliği içerisinde eşe, şerefsiz demenin boşanma açısından irdelenmesine geçer isek, karşımıza çıkan ilk sorun, “şerefsiz” diyerek eşine hakaret eden eşin, bu kelimenin manasını tam olarak bilip bilmediği sorunudur. Bu konu, boşanma davalarında veya hakaret davalarında hiçbir zaman tartışılmaz. Çünkü hukuk; insanların dışa yansıyan fiilleri ile ilgilenir, failin veya tarafın iç dünyasında neyi tasavvur ettiğini, failin “şerefsiz” diyerek neyi kastettiği ile pek ilgilenmemektedir.

Eşlerden birinin diğerine “şerefsiz” demesi, hiç tartışmasız boşanma sebebidir. Yargıtay bir kararında hiçbir tartışmaya mahal bırakmayacak şeklide bu hususa işaret etmiştir. (Y HD, 2018/4874 E., 2019/5045 K., Kararı Görmek İçin Tıklayın).

Fakat davalarda boşanma sebepleri bu kadar kısa ve kolay bir tartışma ile sonlanmamaktadır.

Öncelikle eşin, kendisine eşinin şerefsiz dediği vakasına dava dilekçesinde dayanması gerekmektedir. Eğer hakarete uğrayan eş dava dilekçesinde, eşinin kendisine şerefsiz dediği vakasına dayanmamış ise, dosyaya sunulan deliller, dinlenen tanıklar bu durumu ispat etse dahi, mahkeme tarafından bu nedene dayalı boşanma kararı verilemeyecektir. Nitekim Yargıtay bir kararında, eşinin kendisine şerefsiz gibi kelimelerle hakaret ettiği hususuna dayanmadığı için, dava sürecinde bu hususun ispat edilse dahi bir anlam ifade etmeyeceğini açıkça belirtmiştir. (Y HD, 2021/3522-4788, Kararı Görmek İçin Tıklayın)

Yine kendisine şerefsiz denilmek suretiyle hakarete uğradığını iddia eden eşin, bu iddiasını ispat etmesi gerekmektedir. Hakaret; tanık, mesaj veya ses kaydı gibi deliller ile ispat edebilir. İspat konusunda dikkat edilmesi konu, eğer tanık ile bir ispat yapılacak ise tanıkların “şerefsiz” sözünü bizzat kişinin ağzından duyması gerektiğidir. Yani kendisine şerefsiz denilen eş, bir arkadaşına bu husustan bahsedip, bahsedilen kişinin tanık olarak dinlenmesi, şerefsiz kelimesinin söylendiği konusunda delil oluşturmayacaktır. Tanığın şerefsiz diyen kişinin ağzından bunu bizzat duyması şarttır.

Nitekim Yargıtay bir kararında, bu hususa değinerek; “davacıdan duyuma dayalı olan tanık beyanının kabul edilemeyeceğini” açıkça belirtmiştir. (Y 2 HD, 2021/5462-7471, Kararı Görmek İçin Tıklayın)

Eşinin kendisine “şerefsiz” dediğini ispat etmeye çalışan tarafın, bu konuda sunacağı tanık konusunda bir sınırlaması yoktur. Yani her türlü akrabalık derecesinde bulunan tanıklar mahkemede dinletilebilir. Davanın tarafına tanığın yakınlık ve akrabalık derecesi, tanığın güvenilirliğini etkilemez. Nitekim Yargıtay önüne gelen bir davada bu hususu irdelemiş ve “Aksine ciddi ve inandırıcı delil ve olaylar bulunmadıkça asıl olan tanığın gerçeği söylemiş olmasıdır. Akrabalık ve diğer bir yakınlık başlı başına tanık beyanını değerden düşürücü bir sebep sayılmaz” diyerek bu yöndeki itirazlara dikkat çekmiştir. (Y 2 HD, 2022/5251-7591, Kararı Görmek İçin Tıklayın)

Yine tüm boşanma sebeplerinde olduğu gibi, şerefsiz denilmek suretiyle hakaret sonrası aynı çatı altında yaşanmaya devam edilmiş ise, söylenen söz affedilmiş sayılacağından, boşanma davasında hâkim tarafından dikkate alınmayacaktır. Nitekim Yargıtay bir kararında, düğün zamanı eşinin kendisine şerefsiz dediği vakasına dayanmış hatta ispat dahi etmiş iken, aradan geçen zaman ve evlilik birliğinin kurulmuş olması, şerefsiz hakaretine rağmen aynı çatı altında yaşamaya devam edilmesini af niteliğinde sayarak davacının davasını ret etmiştir. (Y HD, 2021/3522-4788, Kararı Görmek İçin Tıklayın)

Ancak burada dikkat edilmesi gereken konu, tarafların boşanma sebebi olarak ileri sürülen olaydan sonra bir araya geldiklerinin kesin ve inandırıcı deliller ile ispat edilmesidir. Nitekim Yargıtay bir kararında, boşanma davası sırasında tanığın, tarafların boşanmaya sebep olaylardan sonra bir araya gelmeleri yönündeki beyanına bağlı olarak boşanma davasını reddeden Yerel Mahkeme ve Yerel Mahkeme’nin kararını onayan istinaf kararını bozarak, ispatın kabule uygun olmadığına karar vermiştir. (Y 2 HD, 2021/8152-9455, Kararı Görmek İçin Tıklayın)

Bazı zamanlarda eşler, birbirlerinin arkasından konuşurlar ve bu konuşmalarda dile getirilen kelimelerin de birer boşanma sebebi olduğu unutulmamalıdır. Çünkü evlilik, eşler tarafından dışarıya karşı temsil edilmektedir ve eşinin yokluğunda arkasından hakaret eden eş, bu fiiliyle kusurlu davranmış sayılır. Yargıtay önüne gelen bir davada kadının, erkeğin yokluğunda erkek hakkında şerefsiz demek suretiyle hakaret etmeyi boşanmada kusur olarak saymıştır. (Y 2 HD, 2020/4817-6362, Kararı Görmek İçin Tıklayın)

Yukarıda bahsettiğimiz hususlar, sadece eşine şerefsiz diyen eş için değil, her türlü hakaret için geçerli hususlardır. Ancak özelde şerefsiz genelde ise tüm hakaret anlamına gelen kelimeler açısından açıklamalarda bulunmayı uygun gördük. Çünkü Türk aile yapısında karşıdakine “şerefsiz” diyerek hakaret etmenin pek bilinmediği hatta karşıdakine şerefsiz demenin hakaret olduğunun dahi kabul edilmediği bir kültürde yaşamaktayız. Şerefsiz kelimesi özelinde çok sık soru gelmesi nedeniyle bu makaleyi kaleme almakla birlikte, şerefsiz gibi birçok hakaret oluşturan ancak geleneksel yapı nedeniyle pek de hakaret olarak algılanmayan birçok kelime de bulunmaktadır. Bunlar hakkında da zamanı geldikçe makaleler kaleme almaya devam edeceğiz.

Faydalı olması dileğiyle…